در امر دینتان نظارت کنید

یکی از پایه های اساسی اسلام اولیه – آزادی بحث و ابراز نظر است دکتر شریعتی این موضوع را در کتاب اسلام شناسی به زیبایی توضیح داده است ، خلاصه این مبحث به شرح زیر است یک – در اسلام از قرن پنج وشش دوران تعصب شروع می شود و کشت و کشتار و اختناق مذهبی آغاز می گردد دو – در اوایل اسلام می بینیم که بزرگ ترین رهبران مذهبی مثل ابو حنیفه ، مالک ، شافعی هیچگاه بعنوان اینکه – این نظر حق است وبس حرف نمی زنند سه – اختلاف نظر در تفسیر و کلام وحدیث و اصول عقاید در اسلام و احتجاجات با مخالفین و مناظرت مذهبی که در قرن اولیه اسلام ،که آزادی فکری خیلی رواج داشته است ، علمای همه مذاهب با هم حتی علیه خدا ، علیه اسلام و علیه قرآن بحث می کردند . آنهم در اوج حکومت اسلامی و همه آزاد بودند که حرف خودشان را بگویند چهار- امام شافعی می گفت ای ابو اسحاق از من در هر چه می گویم تقلید مکن . در خودت بیندیش ، دین این است . تقلید در اندیشه و اصول عقاید جایز نیست و بکلی منع شده است پنج- امام حنبل می گوید : در امر دینتان نظارت کنید ! تقلید از کسیکه معصوم نیست مذموم است و بینایی را کور می کند این ها نشانه این است که با تقلید و تعصب مذهبی از اول مبارزه می کردند و آزادی بیان افکار و عقاید را بین خود مسلمین اجازه می دادند و در قرن دوم تا چهارم کاملا نشان دهنده این واقعیت است که تمام مذاهب افکار خودشان را می توانستند پخش کنند

اسلام شناسی - ص67-70